Zelf composteren, in kringlopen denken!
Zelf compost maken
Compost is de ideale voeding voor je bodemleven en daarmee ook voor je planten. Composteren is het proces waarbij organisch materiaal wordt omgezet door micro-organismen. Compost wordt gebruikt om de bodem vruchtbaarder te maken. Willen we snel en direct de kwaliteit van een gewas verbeteren dan zal er compost gebruikt moeten worden, uiteraard gecombineerd met lava of andere mineralen. Compost kan zelfs op maat gemaakt worden aan de hand van analyses. Custom made compost gebruiken werkt snel en direct maar is tegelijk de meest kostbare weg. Een andere optie is om zelf compost te maken of te fermenteren.
Kleinschalig is het toegestaan een composthoop of meerdere kleine hoopjes in een hoek van de weide of tuin te maken. Doe dit uiteraard niet vlak naast een slootkant, ook al is het zo dat goede compost geen schade kan veroorzaken aan de omringende natuur, milieu inspecteurs zien hierin toch vaak aanleiding om tot actie te komen! Bij goede compost reikt het plantenleven tot aan de scheiding van waar de hoop begint. Je kunt er zelfs bloemen, kruiden en groenten op laten groeien! Bij slechte compost, wat eigenlijk geen compost is, groeit niets meer in het gebied waar de zwarte sappen uit de hoop stromen.
Vanuit het biologisch dynamische boeren stelt men dat het uit maakt met welke intentie je compost produceert en of deze de bodem en planten van de juiste voeding voorziet. Je kunt het zien als het respectvol behandelen van waardevol materiaal om je bodem en daarmee de voedselkwaliteit voor jezelf en de dieren te verbeteren. Vliegen houden niet van een goede composthoop maar wel heel veel andere diertjes die er graag in leven en daarbij het materiaal omzetten tot waardevolle bodem c.q. plantenvoeding.
Hoe compost te maken:
Het maken van goede compost is eenvoudig en ook leuk om te doen. Je kunt er zelfs groenten op gaan kweken zoals pompoenen, courgette, meloenen, tomaten, komkommers, spinazie of oost-Indische kers, een fraai gezicht en nog heel lekker ook.
1. Verhouding materiaal: Belangrijk bij het maken van compost is de verhouding van de materialen zoals mest, strooisel, oud hooi, gft, takken, vers groen, bladeren en dergelijke, hoe diverser hoe beter de compost. We spreken dan van een goede C/N verhouding (koolstof / stikstof verhouding).
N = langzaam verteerbaar materiaal zoals mest, gft en vers bladgroen.
C = snel verteerbaar materiaal / structuur zoals strooisel, hooi, herftsblad en takken.
Grof gezegd ongeveer 2 delen C tegen 1 deel N. Maak om en om lagen van de verschillende materialen.
2. Vochtgehalte en doorlaatbaarheid: Het juiste vochtgehalte en de doorlaatbaarheid voor zuurstof maken het proces compleet. Een tip is om de composthoop te beginnen met grove takken. Deze zorgen ervoor dat de composthoop aan alle kanten voldoende zuurstof krijgt. Voldoende zuurstof toevoer is essentieel, dus niet te nat maar ook weer niet te droog, dek de hoop af bij extreme neerslag en sproei hem bij langere droogte! Check ook de temperatuur, liefst niet boven 50 graden laten komen. Als het tot zogenaamd ver-assen komt is dit niet heel erg. Verbrande materie kun je eigenlijk geen compost meer noemen maar eerder een anorganisch mineralen pakketje wat eerst weer organisch opgenomen moet worden in de bodem.
3. Vorm van de composthoop: Voorstel is om de composthoop in een piramidevorm op te bouwen. Een hoop welke op deze manier is opgezet hoeft niet omgezet te worden om toch tot een snelle en goede compostering te komen. De piramide vorm maakt ook dat er een soort trek ontstaat die lucht/zuurstof door de hoop zuigt en een goede compostering mogelijk maakt. Als de zon erop komt wordt de bovenkant snel warm, warme lucht stijgt altijd en veroorzaakt deze trek. Dit gebeurt bijna niet wanneer we het op een te grote hoop storten. Maak de hoop niet hoger dan ongeveer 1,5 meter en 2,5 meter breed, maak bijvoorbeeld meerdere langgerekte hopen als daar de ruimte voor is, als voorbeeld zie de foto hieronder.
Bij de opbouw kun je houten palen plaatsen die je later, als de hoop zich gezet heeft, er weer uithaalt, dit voorkomt een te hoge temperatuur en geeft een zuurstof toevoer aan het centrum van de hoop. In de zomer kun je dan gemakkelijk 75% reductie van de biomassa halen in slechts 2 maanden tijd.
4. Ondersteuning proces: Om dit proces positief te ondersteunen / te versnellen gebruiken we lava en micro-organismen (multitask of EM). Per m3 compost; 20kg lava ertussen strooien met het lagen maken, en 2 á 3 keer per week multitask of EM in de verhouding 100ml op 10liter water over de hoop verdelen zodat goede bacteriën hun werk kunnen doen.
Mest in de composthoop
Waar wij dieren houden ontstaat mest. Bij paarden wordt deze mest vaak afgevoerd, waarna van elders weer (twijfelachtige) mest moet worden aangevoerd om de weide te bemesten. Dit is alles behalve economisch en eigenlijk een enorme verspilling. Paardenmest is namelijk één van de beste producten om compost van te maken, het heeft een vrijwel ideale C/N verhouding, afhankelijk van het strooisel wat gebruikt wordt. Let wel op na het ontwormen deze mest niet op de compost hoop aan te brengen maar apart als hoop op te zetten, na ongeveer een half jaar kun je dit wel weer beetje bij beetje in de goede compost verwerken. Het ontwormingsmiddel komt namelijk in de mest en zal ook het bodemleven aantasten.
Als paarden hele granen als voer krijgen zullen deze granen ook in de mestballen te vinden zijn. Vogels vinden deze heerlijk en zullen de mestballen in de weide uit elkaar halen. Het is wat lastiger opscheppen maar wel heel voordelig voor de composthoop. Je krijgt namelijk een betere verdeling in de hoop en daarmee meer kans op het vernietigen van de wormeneitjes door het composteerproces. In een goed composteerproces worden ziektekiemen vernietigd en evt. eitjes van parasieten aangetast / verteerd, het buitenlaagje bestaat uit eiwit en wordt als voedsel gebruikt door de micro-organismen en andere kleine diertjes.
Compost uitstrooien op de bodem
Zodra de omstandigheden gunstig zijn, enigzins vochtig, kan compost op het land gebracht worden. Behalve hartje winter kan dit bijna het hele jaar gedaan worden. Ook al lijkt de toplaag hartje winter dan misschien redelijk, dieper is het vaak te vochtig en ontstaan door verstikking allerlei stoffen die schadelijk zijn voor het bodem milieu. Goede compost kan gedurende het hele jaar op het land gebracht worden zolang er activiteit in de bodem is! Opgebrachte compost hoeft echt niet geheel verteerd te zijn zoals we dat van de tuincentra kennen. Op een gezonde bodem met voldoende biologische activiteit en goede compost is dit binnen afzienbare tijd geheel verdwenen.
Fermenteren
Fermenteren is eenvoudiger dan composteren en dat doe je met het lichtjes besproeien van een verdunde oplossing van Effectieve Micro-organismen (1 op 10) op (paarden)mest (afkomstig uit de ecostal) en deze daarna luchtdicht af te dekken met een plastic zeil. Deze gunstige micro-organismen zullen de rottingsbacteriën verdringen, zodat zij niets meer kunnen doen. Daarna zullen zij het organisch afval fermenteren en de pH zo laag brengen dat alle schadelijke micro-organismen niet meer kunnen overleven of onschadelijk worden. Het overblijfsel kan vervolgens over het land uitgestrooid worden, doe dit ongeveer 4 maanden.
